رهایی بنزین از حبس شش ساله/ با چهار نرخ بنزین آشنا شوید! – تابناکرهایی بنزین از حبس شش ساله؛ آشنایی با چهار نرخ جدید بنزین

در شماره جدید هفته‌نامه تابناک، به موضوع بنزین و تحولات مرتبط با آن پرداخته‌ایم. بر اساس تصمیم دولت، از نیمه آذرماه، بنزین مازاد بر سهمیه‌های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی با قیمت ۵۰۰۰ تومان عرضه خواهد شد؛ نرخی که به منظور کنترل مصرف مازاد طراحی شده و هدف آن ارسال پیامی تازه به بازار سوخت است.

علاوه بر این نرخ‌ها، بازار سوخت با تغییر دیگری نیز مواجه است: تبدیل شدن بنزین به چهار نرخ متفاوت. این ساختار از بنزین ۱۵۰۰ تومانی آغاز می‌شود، سپس به ۳۰۰۰ و ۵۰۰۰ تومان می‌رسد و در نهایت با معرفی بنزین سوپر جدید تکمیل می‌گردد؛ سوختی که بر اساس برآوردها قیمتی بیش از ۷۰ هزار تومان خواهد داشت و قرار است به‌زودی در جایگاه‌های سوخت عرضه شود. به این ترتیب، پس از سال‌ها، نظام ثابت و یخ‌زده قیمت‌گذاری سوخت در حال دگرگونی و تحول اساسی است.

با وجود این تغییرات، دولت همچنان تأکید دارد که حتی با اعمال نرخ‌های جدید، یارانه سنگین بنزین به‌طور کامل حذف نشده است. برآوردها حاکی از آن است که هزینه تمام‌شده هر لیتر بنزین وارداتی برای دولت حدود ۶۶ هزار تومان است؛ بنابراین، افرادی که بنزین ۵۰۰۰ تومانی دریافت می‌کنند، همچنان از یارانه‌ای در حدود ۶۱ هزار تومان برای هر لیتر بهره‌مند هستند. به عبارت دیگر، سیاست جدید به جای حذف کامل یارانه، تنها میزان آن را برای مصرف‌های مازاد کاهش می‌دهد تا رفتار مصرف‌کنندگان پرمصرف اصلاح و تعدیل شود.

این گزارش، خلاصه‌ای کوتاه از مطالب هفته‌نامه تابناک است. برای اطلاع از جزئیات بیشتر هر یک از موضوعات مطرح‌شده، می‌توانید با کلیک بر روی لینک‌های مرتبط، متن کامل را مطالعه فرمایید.

جزئیات تصمیم دولت برای تغییر نرخ بنزین

سهمیه بنزین با نرخ‌های اول و دوم برای خودروها، یعنی ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان (به استثنای خودروهای دولتی، خودروهای مناطق آزاد، خودروهای وارداتی، خودروهای نوشماره داخلی و همچنین مالکان دارای چند خودرو – به جز یک خودروی انتخابی) بدون هیچ‌گونه تغییری باقی خواهد ماند. از نیمه دوم آذرماه سال ۱۴۰۴، نرخ سوخت‌گیری بنزین برای خودروها با استفاده از کارت اضطراری جایگاه‌ها، حداقل معادل ده درصد قیمت خرید بنزین از پالایشگاه‌ها (یعنی ۵۰۰۰ تومان) تعیین شده است.

یارانه ۶۱ هزار تومانی برای بنزین ۵ هزار تومانی

نرخ سوم بنزین به‌عنوان یک «ترمز ملایم» طراحی شده است تا مصرف مازاد را بدون ایجاد شوک قیمتی گسترده به تمام خانوارها کنترل کند. دولت بار دیگر تأکید کرده که یارانه ۶۱ هزار تومانی برای هر لیتر بنزین همچنان برای مصرف‌کنندگان پرمصرف محفوظ است؛ زیرا هزینه تمام‌شده بنزین وارداتی برای دولت حدود ۶۶ هزار تومان برآورد می‌شود. در حقیقت، کسانی که بنزین با نرخ ۵۰۰۰ تومان دریافت می‌کنند، همچنان از یارانه‌ای بسیار قابل‌توجه بهره‌مند هستند و دولت به جای حذف کامل یارانه، تنها شدت آن را برای مصرف مازاد کاهش داده است.

ابهامات لحظه آخری درباره «واردات بنزین سوپر»

نایب‌رئیس فدراسیون صنعت نفت ایران در گفت‌وگو با تابناک اعلام کرد: بازه قیمتی بنزین سوپر بین ۶۵ هزار و ۳۰۰ تا ۷۵ هزار تومان تخمین زده شده است، اما نرخ نهایی با احتساب کارمزد جایگاه‌داران هنوز به‌طور قطعی مشخص نشده و هیچ نهاد رسمی نیز این قیمت را تأیید نکرده است.

ناوگان فرسوده را نباید نادیده گرفت

کافی است تنها ۴ میلیون خودرو از ناوگان فرسوده (با متوسط عمر ۱۵ سال) که هر یک روزانه حداقل ۵۰ کیلومتر پیمایش دارند و ۱۶ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر مصرف می‌کنند، اسقاط شوند و به جای آن‌ها خودروهای برقی یا کم‌مصرف جایگزین گردند. این اقدام به معنای صرفه‌جویی روزانه ۳۲ تا ۴۳ میلیون لیتر بنزین است، بدون حتی یک ریال افزایش قیمت و بدون ایجاد کوچک‌ترین نارضایتی در میان مردم. این یعنی ۶۵ تا ۸۵ درصد از همان هدفی که دولت با نرخ بنزین ۵۰۰۰ تومانی دنبال می‌کند، بدون ایجاد تورم، بدون بروز اعتراض و با ارزآوری سالانه ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ هزار میلیارد تومان قابل‌دستیابی است.

احتمال حذف بنزین ۱۵۰۰ تومانی در آینده نزدیک

محمود زرین‌ماه، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با تابناک اظهار داشت: بنزین ۱۵۰۰ تومانی باید در آینده نزدیک حذف شود و به‌عنوان مثال، ۱۰۰ یا ۱۵۰ لیتر بنزین با نرخ ۳ هزار تومان برای هر کارت باقی بماند و مابقی مصرف با نرخ ۵ هزار تومان عرضه شود. همچنین، اعتبار سهمیه‌ها باید به‌صورت ماهانه باشد و ارزیابی میزان مصرف و عرضه بنزین توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با دقت و شفافیت کامل انجام گیرد.